به مناسبت سوم خرداد سالروز آزادسازی خرمشهر
تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۳
تاریخچه خرمشهر – درگیری و اشغال خرمشهر – آزادسازی خرمشهر
تاریخچه خرمشهر
خرمشهر، علیرغم ۳۴ روز مقاومت و تلاش رزمندگان و مردم، سرانجام در روز چهارم آبان سال ۱۳۵۹ش، به اشغال ارتش بعثی عراق درآمد.پس از سقوط شهر و تصرف آن به دست نیروهای ارتش عراق، مطبوعات عراقی اعلام کردند که خرمشهر (محمره) زمین اجدادی است و نیروهای عراق آن را برای ابد بازپس گرفتهاند. در فاصله ماههای مهر تا دیماه ۱۳۵۹ش، قریب به سه ماه عملیاتهایی برای آزادسازی شهر از طرف ارتش، سپاه و نیروهای مردمی انجام شد، اما نتیجه مؤفقیتآمیزی حاصل نشد. این عملیاتها عبارتند از: ارتش جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۳ مهرماه ۱۳۵۹ش در محور دزفول با اجرای یک عملیات کلاسیک به منظور آزادسازی خرمشهر، تلاش کرد و دشمن را از کل منطقه غرب رودخانه کرخه به عقب راند، اما نتایج مطلوب از این عملیات حاصل نشد. ارتش با طراحی دومین عملیات کلاسیک خود در ۱۵ دیماه ۱۳۵۹ش به کمک سپاه و نیروهای مردمی از محور هویزه، نیرو و تجهیزات قابل توجهی از نیروهای عراقی را منهدم کرد و غنایمی نیز به دست آمد؛ اما با پاتک نیروهای عراقی، نیروهای خودی به عقب رانده شده و از نظر تجهیزات و نیرو متحمل تلفاتی گردیدند. سومین عملیات در۲۰ دیماه ۱۳۵۹ش از سوی ارتش، روی جاده خرمشهر-آبادان به منظور شکستن حصر آبادان طراحی و انجام شد، اما این عملیات نیز سرانجام مطلوبی نداشت و جاده همچنان در دست عراقیها باقی
ماند.
درگیری و اشغال خرمشهر
حمله به خاک ایران از سوی دولت عراق با ادعای حاکمیت ناحق ایران بر شط العرب و جزایر سهگانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی و همچنین ادعای دخالت ایران در امور داخلی عراق و تلاش برای صدور انقلاب به این کشور،در بعدازظهر۳۱ شهریور ماه سال ۱۳۵۹ش آغاز شد.با آغاز جنگ عراق و ایران، خرمهشر، اولین شهری بود که مورد تهاجم عراقیها قرار گرفت. این شهر، علیرغم ۳۴ روز مقاومت و تلاش رزمندگان و مردم، سرانجام در روز چهارم آبان سال ۱۳۵۹ش، به اشغال ارتش بعثی عراق درآمد.پس از سقوط شهر و تصرف آن به دست نیروهای ارتش عراق، مطبوعات عراقی اعلام کردند که خرمشهر (محمره) سرزمین اجدادی است و نیروهای عراق آن را برای ابد بازپس گرفتهاند. در فاصله ماههای مهر تا دیماه ۱۳۵۹ش، قریب به سه ماه عملیاتهایی برای آزادسازی شهر از طرف ارتش، سپاه و نیروهای مردمی انجام شد، اما نتیجه مؤفقیتآمیزی حاصل نشد. این عملیاتها عبارتند از: ارتش جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۳ مهرماه ۱۳۵۹ش در محور دزفول با اجرای یک عملیات کلاسیک به منظور آزادسازی خرمشهر، تلاش کرد و دشمن را از کل منطقه غرب رودخانه کرخه به عقب راند، اما نتایج مطلوب از این عملیات حاصل نشد. ارتش با طراحی دومین عملیات کلاسیک خود در ۱۵ دیماه ۱۳۵۹ش به کمک سپاه و نیروهای مردمی از محور هویزه، نیرو و تجهیزات قابل توجهی از نیروهای عراقی را منهدم کرد و غنایمی نیز به دست آمد؛ اما با پاتک نیروهای عراقی، نیروهای خودی به عقب رانده شده و از نظر تجهیزات و نیرو متحمل تلفاتی گردیدند. سومین عملیات در ۲۰ دیماه ۱۳۵۹ش از سوی ارتش، روی جاده خرمشهر-آبادان به منظور شکستن حصر آبادان طراحی و انجام شد، اما این عملیات نیز سرانجام مطلوبی نداشت و جاده همچنان در دست عراقیها باقی ماند.
آزادسازی خرمشهر
خرمشهر تا ۳ خرداد ۱۳۶۱ در اشغال نیروهای عراق باقی ماند و نهایتاً، با عملیات بیت المقدس توسط نیروهای ایران بازپس گرفته شد. آزادسازی خرمشهر در حقیقت از اهداف مرحله چهارم عملیات بیتالمقدس بود. در ساعت ۲۲:۳۰ شامگاه شنبه، ۱ خردادماه ۱۳۶۱، مرحله چهارم این عملیات با اعلام رمز یا محمدبنعبدالله، از بیسیم فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا به واحدهای عملکننده، با هدف آزادسازی خرمشهر آغاز شد. در پایان این نبرد علاوه بر پایان بخشیدن به ۱۹ ماه اشغال بخشی از حساسترین مناطق خوزستان و آزادسازی
خرمشهر، ضربهای سنگین به توان رزمی و روحیه نیروهای عراقی وارد آمد. در جریان آزادسازی خرمشهر حدود ۱۶ هزار نیروی عراقی کشته و زخمی شدند و همچنین ۱۹ هزار نفر نیروی عراقی به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند. نیروهای مسلح جمهوری ایران سرانجام در سوم خرداد 1361 درعملیات ظفرمند بیت المقدس کربلا 3) طی 24 روز نبرد بی امان و با نصرت الهی توانستند این شهر را از چنگال نیروهای بعثی خارج ساخته و به آغوش میهن بازگرداندند که امام خمینی ره در این باره فرمودند”خرمشهر را
خدا آزاد کرد”