شرجی هوا هم در تابستان‌ها بسیار زیاد است. معمولاً در ‌حالتی که بخار داخل هوا، زیاد می‌شود، رطوبت هوا بیش از هشتاد درصد و گاهی اوقات به نودوپنج درصد هم می‌رسد. در حقیقت همین‌جوری که راه می‌رویم، بدن کاملاً خیس می‌شود. حالت تعریق وجود دارد و لباس‌ها خیس می‌شود. صبح‌ها معمولاً می‌بینید روی فلزات آب نشسته است. یعنی همان آب داخل هوا روی اجسام می‌نشیند. مثل این‌که بارندگی شده باشد. این حالت با گرما توأم می‌شود و بسیار آزاردهنده است. این قضیه به‌خصوص در سواحل بندرعباس برای فلز، خوردگی ایجاد می‌کند. نمک دریا و هوای شرجی توأمان روی فلز بسیار اثر می‌گذارد. اگر فلز کشتی از زیر زنگ‌زدایی و بعد درست رنگ‌آمیزی نشود، فلز و کشتی‌ها خیلی زود از بین می‌روند. باید سطح زیر فلز کشتی را آستر بزنند. حتی ماشین‌هایی که به بندرعباس می‌آورند زود می‌پوسند. اگر یک پیکان در تهران 25 سال کار ‌کند، آنجا 10 سال هم کار نمی‌کند. خیلی زود اتوموبیل زنگ می‌زند و می‌پوسد. اکنون اتوموبیل‌های شماره‌گذاری‌ شده بندرعباس را کسی نمی‌خرد، یعنی ماشین شماره بندرعباس قیمت کمتری دارد. می‌گویند بندرعباس نمره کردی و لابد بندرعباس بوده‌ای و ماشینت پوسیده است. این‌ها همه آثار فرعی شرجی بودن است. این قضیه به‌طورکلی روی تمام چیزها اثر می‌گذارد و در دستگاه‌های الکترونیکی خرابی به وجود می‌آورد. آب به تمام قسمت‌ها نفوذ می‌کند و صد در صد تأثیر می‌گذارد. باید خوب تعمیر و نگهداری بشود. باید دائم به دستگاه‌های روی عرشه و دستگاه‌هایی که در معرض این هوا هستند، رسیدگی شود.

قبل از انقلاب یک سری ناوهای سطحی داشتیم که برای جنگ سطحی طراحی شده بودند. البته بعضی از این‌ها، مثل ناوشکن‌های ببر و پلنگ و آرتمیز، مقدورات ضد هوایی و ضد زیردریایی هم داشتند. سام، زال، رستم و فرامرز ناوشکن‌های سریع‌السیر سبک‌تر بودند. همه این‌ها مقدورات ضد سطحی، ضد زیردریایی و ضد هوایی داشتند. یعنی مجهز به توپ و موشک ضد سطحی و تیربار ضد هوایی و موشک ضد هوایی بودند. از این‌ها در مانورها استفاده می‌شد. از ادوات دیگر ناوها می‌توان به هلی‌کوپترهایی که روی ناو داشتیم اشاره‌کنیم.

سه نوع هلی‌کوپتر در نیروی دریایی وجود داشت. هلی‌کوپترهای نفربر و موشک‌انداز که موشک‌هایشان از هوا به سطح بود و به آن‌ها 212AB می‌گفتند. این هلی‌کوپترها متعلق به شرکت مشترک ایتالیایی و آمریکایی آگوستابل بود. «آگوستا» ایتالیایی و «بل» آمریکایی بود که طرح هلی‌کوپتر آمریکایی به نام 212AB را تولید می‌کرد. این هلی‌کوپتر ضمن حمل نفر، می‌توانست موشک‌های نزدیک بُرد ضد ناوچه و ضدتانک و ضد پل حمل ‌کند و برای نیروی دریایی پشتیبانی نزدیک انجام بدهد. در عملیات‌های آبی‌خاکی هم این هلی‌کوپترها ‌می‌توانستند به تفنگدارها کمک کنند. 12 فروند هلی‌کوپتر ضد زیردریایی داشتیم، این‌ها می‌توانستند در آب سونار^[1] بدهند، زیردریایی را کشف بکنند و روی آن موشک بیندازند. در واقع این هلی‌کوپترها اژدرهای ضد زیردریایی هم شلیک می‌کردند.

شش هلی‌کوپتر هم در سازمان هوا دریای نیروی دریایی داشتیم. به‌جز این‌ها چهار

فروند هواپیماهای فالکون و تعدادی ایرکاماندر داشتیم که زیر نظر نیروی دریایی فعالیت می‌کردند. این تشکیلات زیر نظر سازمانی به نام هوا دریا قرار داشت. هوا دریا از ناوگان در دریا و از تفنگدارهای دریایی در ساحل پشتیبانی می‌کرد. این واحد در تمرینات هم شرکت فعال داشت. تفنگدارهای دریایی هم یک گردانی به نام گردان تکاوران داشتند. یک گروهان این گردان تکاوران SBS^[2] بودند که وظیفه غواصی و شناسایی سواحل را به عهده‌ داشتند. این گروهان هم بسیار خوب می‌جنگیدند و هم به‌خوبی شناسایی می‌کردند، در جنگ تحمیلی هم بسیار به درد خوردند و خیلی فداکاری کردند. اصولاً واحد هوا دریا در جنگ هشت ساله بسیار خوب عمل کرد و وظایفش را به بهترین شکل انجام داد. به‌خصوص در محاصره آبادان با هاورکرافت‌هاشان برای ما خیلی کمک بودند. هلی‌کوپترها هم توانستند خیلی از مجروحین را منتقل کنند و در شکستن محاصره آبادان کمک خوبی بودند. ما هم از داخل رودخانه بهمن‌شیر، با هواناوها مقدار زیادی تدارکات و مهمات به آبادان می‌رساندیم که بین افراد نیروی زمینی پخش می‌کردند. قبل از شکستن حصر آبادان، این‌ها به قضیه خیلی کمک کردند. بنابراین در جنگ خیلی موفق بودند.

در حقیقت هاورکرافت‌ها قبل از هلی‌کوپترها آمدند. هاورکرافت‌ها انگلیسی بودند اما هلی‌کوپترها بیشترآمریکایی بودند. البته هلی‌کوپترهای سیکورسکی‌ ضد زیردریایی و D3SH، آمریکایی بودند، ولی بعضی‌هایش در ایتالیا مونتاژ شده بودند. دقیق نمی‌دانم، ولی مطمئنم اوریجین یا اصالت آمریکایی داشتند. روی تمام ناوهای ببر، پلنگ، بندرعباس، بوشهر، لارک، هنگام، تنب و خارک هلی‌کوپتر می‌نشست. در حقیقت 8 ناو داشتیم که هلی‌کوپتر می‌توانست روی آن بنشیند و بلند شود. در عملیات پشتیبانی نیروی زمینی در ظفار هم این هلی‌کوپترها خیلی به درد خوردند.

هنگام ریاست جمهوری نیکسون و بعد از پایان جنگ ویتنام، بیکاری در آمریکا بیداد می‌کرد. نیکسون فکر می‌کرد که اگر این بیکاری را رفع نکند ممکن است برای انتخاب بعدی در محبوبیتش تاثیر بگذارد؛ به همین دلیل از ارتش ایران و سایر کشورهای متحدش، تقاضا کرده بود تا یک سری از کارشناس‌هایی که در جنگ ویتنام بیکار شده بودند، استخدام بکنند. با توجه به این‌که داشتیم ناوگان و نیروی دریایی را گسترش می‌دادیم، این‌ نیروها آمدند و در بندرعباس و بوشهر مشغول به کار شدند. این افراد مستشار نبودند، اسم دیگری داشتند. از آن روزها خیلی گذشته است، اسمشان را یادم نمی‌آید. در هر صورت بعضی‌ هایشان نیروهای خوبی بودند،  بعضی‌هایشان ‌

 

هم مفت  نمی‌ارزیدند. یک عده از این افراد کاملاً بیکار بودند. تک‌وتوک میانشان آدمی بود که چیزی یاد ایرانی‌ها بدهد، ولی اکثراً مفت‌خور بودند.

ناوهایی هم از انگلیس گرفته بودیم. انگلیسی‌ها برای این ناوها مستشار فرستاده بودند. معمولاً این مستشاران را از نیروی دریایی انگلیس می‌فرستادند؛ این‌ افراد آدم‌های بامعلومات و به درد خوری بودند. با کمک این افراد سازمانی مثل سازمان آموزش انگلیس درست کردیم. سازمان آموزش که می‌گویم منظورم این نیست که کلاس درس داشته باشد، در حقیقت یک مرکز آموزش ناوگان ساختیم. به این مرکز که فرماندهی آموزش‌های نیروی دریایی را به عهده داشت اختصاراً «فرمان» می‌گفتند. این مرکز یک مدرسه تاکتیکی الکترونیک، کپی‌برداری شده از مرکز آموزش پورتلند انگلیس بود. این مدرسه تاکتیکی هنوز هم در بندرعباس در حال کار است. این مرکز در ساحل آموزش‌های تاکتیکی می‌داد و افسران را برای تصمیم‌گیری‌های تاکتیکی در جریان عملیات دریایی آماده می‌کرد. این مرکز، اتاقک‌هایی مجهز به سیمیلاتور یا شبیه‌ساز رادار داشت؛ این اتاقک‌ها مثل پل فرماندهی کشتی‌ها بودند و دو کامپیوتر آنالوگ داشتند. پل فرماندهی در کشتی، جایی است که فرمانده و افسرها می‌ا‌یستند و کشتی را هدایت می‌کنند؛ معمولاً جنگ‌های دریایی از روی پل فرماندهی هدایت می‌شوند.

1- سونار (sonar) یا ناوبری و فاصله یابی صوتی، دستگاه زیردریایی است که طرز کار آن استفاده از انتشار امواج صوتی است. این روش علاوه بر ردیابی برای ناوبری و ارتباط با دیگر یگان‌های شناور و زیر آبی نیز استفاده می‌شود. در طبیعت خفاش‌ها به این روش و با سامانه‌ای به قدمت 60 میلیون سال که به هر سیستم ناوبری تولید شده توسط انسان برتری دارد، با سرعت‌های بالا پرواز و شکار می‌کنند.

1- SBS مخفف Special boad section است. نیروی ویژه غواص در نیروی دریایی.