پدافند موشکی در دریا (قسمت چهاردهم)
تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۱
تاکتیک‌ها و خط‌مشی (دکترین) مقابله با موشک‌های ضدسطحی
خصوصیات یک سیستم دفاع نقطه‌ای ضد‌موشکی
سیستم دفاع نقطه‌ای آخرین لایه دفاعی در شناور و یا در ساحل است. اولین لایه دفاعی سیستم جنگ الکترونیکی است. سپس لایه موشک ضدموشک و آخرین لایه سیستم دفاع نقطه‌ای علیه موشک تهدید است. اجزاء کلی این سیستم عبارتند از:
کنترل آتش
این سامانه می‌بایستی به گونه‌ای طراحی و ساخته شود که قادر گردد در ابتدا هدف را آشکارسازی نموده، سپس ردیابی و نهایتاً با کمک توپخانه منهدم نماید.
سنسورهای مورد استفاده در فازهای مختلف عملیاتی سیستم کنترل آتش نیز می‌بایستی برای شرایط مختلف به گونه‌ای طراحی و به کار گرفته شوند، که قادر گردند مشخصات بسیار متغیر هدف شامل برد، زاویه ارتفاع، زاویه سمت، اندازه هدف، سرعت و شتاب‌های متغیر هدف و شکل هندسی آن را پوشش دهد. به طور کلی، عملیات یک سیستم کنترل آتش در سه فاز و شامل: آشکارسازی، ردیابی و نهایتاً نابودسازی هدف است.
آشکارسازی
آشکارسازی در فاز نخست با بهره‌گیری از سیستم شنود الکترونیکی به صورت غیرفعال (با استفاده از امواج ساطع شده توسط موشک تهدید) انجام می‌گردد. در فاز بعدی که اصطلاحاً موقعیت‌یابی هدف نام دارد، اندازه‌گیری دقیق‌تری برای دستیابی بموقعیت هدف نسبت به کشتی صورت می‌گیرد و با اندازه‌گیری متوالی موقعیت هدف (برد، زاویه، سمت و ارتفاع) مشخص می‌شود. در فاز نهائی، دسته‌بندی هدف انجام می‌گیرد. در واقع با بهره‌گیری از داده‌های مربوطه و تحلیل رفتاری آن، نوع هدف، تعداد هدف، اندازه هدف و از همه مهم‌تر، هویت هدف شناسائی می‌گردد.
توانائی سنسورهای آشکارسازی و ردیابی یک سسیتم کنترل آتش بر اساس حداکثر فاصله عملکرد (همراه با قابلیت اطمینان بالا) یا به بیان دیگر، حداکثر فاصله‌ای که آشکارسازی هدف انجام می‌گیرد و میزان توانمندی در تمیز دادن یک هدف در مجموعه‌ای از اهداف مشخص می‌گردد و ضمن آنکه سنسورها بایستی در شرایط جوّی متوسط و محیط نویزی نیز قابلیت آشکارسازی هدف را داشته باشند.
ردیابی یا کنترل هدف
اطلاع از حضور هدف، اولین و ضروری‌ترین مرحله برای حل مسئله کنترل آتش است. جهت موفقیت در انهدام هدف، در اختیار داشتن اطلاعات موقعیت و سرعت نسبی هدف به صورت پیوسته ضروری است. از این اطلاعات برای ارزیابی میزان خطر هدف برای شناور یا سایت ساحلی و همچنین برای پیش‌بینی مسیر حرکتی هدف و نشانه‌روی مناسب سلاح به سوی هدف استفاده می‌شود.
کامپیوترها عملیات آشکارسازی، ردیابی و پیشگویی موقعیت حرکتی هدف را به صورت اتوماتیک انجام می‌دهند؛ هدف ظاهر شده را مشخص نموده و چگونگی روانه نمودن سلاح و زمان مناسب تیراندازی را معلوم می‌دارند.
عملکرد سیستم دفاع نقطه‌ای
سیستم دفاع نقطه‌ای به عنوان آخرین لایه دفاعی مکانیزه وظیفه دارد شناور و یا سایت ساحلی را در برابر تهاجمات موشک‌های تهدید حفظ نماید.
فاصله واقعی برای نابودی یک موشک مهاجم حدود 500 متری است و این فاصله کمتر از آن است که با قاطعیت بتوان گفت که آسیبی در اثر انفجار موشک به شناور و یا به سایت ساحلی وارد نمی‌شود، ولی به هر صورت، به مراتب کمتر از زمان اصابت به سیستم خودی است.
الزامات فنی مرحله کشف تهدید
منظور از مرحله کشف تهدید، شناسائی کامل یک تهدید و تفکیک هدف می‌باشد. با توجه به نیازهای عملیاتی و همچنین مشخصات تهدیدات، الزامات فنی مورد نیاز در جدول شماره3 ارائه گردیده است.
| رديف | عنوان | محدوده | توضيحات |
| 1 | نوع هدف | موشك | انواع موشك‌هاي ضد كشتي |
| 2 | فاصله هدف | متر (2000-500) | پروسه آشكارسازي هدف تا نابود‌سازي آن در آخرين مرحله از فاصله 15 كيلومتري آغاز و در فاصله 200 متري از شناور ساحلي به پايان مي‌رسد و در فاصله 5 كيلومتري عمل قفل روي هدف صورت مي‌گيرد. |
| 3 | ارتفاع هدف | حداقل 30 متر
حداكثر 800 متر |
اين مقادير بر اساس نوع عملكرد موشك مي‌باشد. |
| 4 | سرعت هدف | حداكثر سه ماخ
=1050 متر بر ثانيه |
اكثر موشك‌هاي ضد كشتي زير سرعت صوت مي‌باشند. تعداد معدودي (روسي) داراي سرعت مافوق صوت مي‌باشند. |
| 5 | شتاب هدف | دو محور سمت: 10
دو محور ارتفاع: 5 برآيند شتاب: 12 |
شتاب حركتي موشك در راستاي محورهاي سمت و ارتفاع، تغييرات سرعت موشك را در راستاي اين دو محور در دستگاه مختصات قطعي بيان مي‌كند. |
| 6 | قدرت مانور هدف | – حركت مستقيم
– شيرجه – مواج |
در فاز نهائي حمله ممكن است يكي از حالات ياد شده وجود داشته باشد. |
| 7 | ابعاد هدف | طول: 5/2-10 متر
قطر: 25-75 سانتيمتر فاصله دوبال: كمتر از 50 سانتیمتر |
اين مقادير بر اساس انواع موشك‌هاي ضد كشتي استخراج گرديده‌اند. |
| 8 | سطح مقطع راداري | 01/0-1/0 متر مربع | بر اساس موشک تهدید قابل استخراجند. |
| 9 | تعداد هدف | درگيري با يك هدف در آن واحد | سامانه دفاع نقطه‌اي در هر لحظه تنها يك هدف را مورد ارزيابي و حمله قرار مي‌دهد، ولي فاز آشكارسازي مي‌تواند چندين هدف را مورد بررسي قرار دهد. |
| 10 | زمان كشف | حداكثر 10 ثانيه
حداقل 5 ثانيه |
كشف شامل شناسائي هدف از فاصله 15 كيلومتري تا 5 كيلومتري است و در اين فاصله (5 كيلومتري) مي‌بايستي روي هدف قفل شود. |
| 11 | نوع يا روش كشف | غیر فعال | (توسط سامانه كشف جنگ الكترونيكي) و سنسورهاي الكترواپتيك و حرارتي صورت مي‌گيرد. |
| 12 | نوع عملكرد | تماماً خودكار | كليه مراحل كشف، قفل روي هدف و تيراندازي به صورت كاملاً خودكار انجام مي‌گيرد. |
جدول شماره 3- الزامات فنی مرحله کشف تهدید
پیوندهای مفید
