ارتش در فاو (عملیات والفجر8) (21)

پیشگفتار
با وجود اینکه در مدت 18 ماه که مسئولیت تحقیق و جمع‌آوری اطلاعات در این خصوص را داشتم، بارها به مراجع ذی صلاح در ستاد نیروی هوائی و اداره سوم ستاد مشترک مراجعه نمودم، اما نتوانستم حتی یک برگ سند رسمی در مورد فعالیت نهاجا در عملیات والفجر8 را بدست آورم. البته می‌توان گذشت زمان و دیر هنگام بودن این تحقیق و شاید طبقه بندی بالای اسناد را دلیل موجه ا ی به شمار آورد، اما با قاطعیت نمی‌توان قبول کرد که همه چیز نیست و نابود شده باشد و دیگر هیچ آثاری از یک جنگ ناخواسته 8 ساله در بایگانیها و دفاتر ویژه به جای نمانده باشد. چاره نداشتم بایستی راههای دیگری را بکار می گرفتم، این بار حافظه همکاران در دسترس را به عنوان مدرک زنده مورد توجه قرار دادم و خواسته‌هایی به شرح مطالب صفحه بعد را با آنان در میان گذاشتم و در این مصاحبه‌ها به یک نکته اساسی پی بردم که دلیل موجه ا ی برای عدم دستیابی به اسناد و مدارک بود و آن اداره و هدایت عملیات از یک قرارگاه تاکتیکی ـ ابتکاری بود که برای بهره‌برداری بهتر و کامل‌تر از امکانات نهاجا و بیشتر به دلایل امنیتی و رعایت اصول حفاظتی تشکیل شده بود که درنهایت چاپ یکم ودوم باحداقل اطلاعات انتشار یافت.اما هیچگاه مرا ازرسالتی که به عهده گرفته بودم قانع نساخت وهمیشه بفکر کسب اطلاعات جدیدبرای انتشار چاپهای بعدی بودم که اکنون خوشبختانه پس از سال‌ها باکمک همکار بسیار خوبم (امیر سرتیپ دوم قاسم فراوان) به اطلاعات جدیدی دست یافته ام که شایسته است چاپ سوم کتاب را منتشر کنم.
با این وجودپیشاپیش اعتراف می کنم این اقدام هم نه این که بیان کننده، آنچه این نیرو انجام داده است نیست، بلکه به یقین اشاره‌ای بسیار جزیی، سطحی و غیر تخصصی به آنچه انجام گرفته است به شمار می‌آید که می‌توان آن را قطره‌ای از دریای بیکران توانائیهای بکار رفته در عملیات والفجر8 محسوب کرد که به گمان نویسنده فقط از هیچ بهتر است.
عملیات
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نهاجا) در عملیات والفجر8 به دو صورت بطور فعال و موثر شرکت داشته است:
1ـ شرکت در عملیات هوایی

عملیات
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نهاجا) در عملیات والفجر8 به دو صورت بطور فعال و موثر شرکت داشته است:
1ـ شرکت در عملیات هوایی
نهاجا، برای شرکت موثر و هماهنگ در عملیات والفجر8 (فاو) با تقویت و فعال کردن قرارگاه رعد (به عنوان قرارگاه عملیاتی و ستاد مقدم نهاجا DASC) تمامی فعالیت‌های هوائی و پدافند هوائی را بدون واسطه و هماهنگ با یگان‌های عملیاتی هدایت می‌کرد و مأموریتهای لازم برای پشتیبانی از عملیات والفجر8 را به طور مستقیم در حداقل زمان به اجرا در می‌آورد.
عملیات
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نهاجا) در عملیات والفجر8 به دو صورت بطور فعال و موثر شرکت داشته است:
1ـ شرکت در عملیات هوایی
نهاجا، برای شرکت موثر و هماهنگ در عملیات والفجر8 (فاو) با تقویت و فعال کردن قرارگاه رعد (به عنوان قرارگاه عملیاتی و ستاد مقدم نهاجا DASC) تمامی فعالیت‌های هوائی و پدافند هوائی را بدون واسطه و هماهنگ با یگان‌های عملیاتی هدایت می‌کرد و مأموریتهای لازم برای پشتیبانی از عملیات والفجر8 را به طور مستقیم در حداقل زمان به اجرا در می‌آورد.
بود بی شک نقش ارزنده ای در پشتیبانی آتش موثر ایفا نمود، تا جایی که بخشی از موفقیتهای آفندی یگان‌های رزمی و درهم شکستن پاتکهای دشمن را میتوان در گرو همین اقدام دانست.
در این رابطه نویسندگان کتاب “خرمشهر تا فاو“ استفاده مناسب از نیروی هوائی و هوانیروز را از جمله دلایل موفقیت عملیات والفجر8 برآورد کرده‌اند1.
و در تحلیلی دیگر از کتاب “ کارنامه توصیفی عملیات “ می‌خوانیم:
در نبرد فاو، ایران اسلامی علاوه بر استفاده از نیروهای پیاده و شکارچیان تانک، موفق می شود با آتش توپخانه و خمپاره‌انداز، ضربات سنگینی را برادوات زرهی دشمن در جاده‌های فاو ـ بصره و فاو ـ ام‌القصر وارد آورد و در تکمیل آن، هوانیروز و نیروی هوایی با حمایت از یگان‌های عمل کننده
می‌گذارند. نیروی هوایی ایران در این عملیات با همکاری پدافند زمین به هوا، 74 فروند از هواپیماهای پیشرفته عراق را ساقط می‌کند و با نشان دادن توان رزمی خود، ادعای کارشناسان خارجی مبنی بر ناتوانی هوایی ایران را باطل می‌کند و با بیش از 1000 سورتی پرواز دوست و دشمن را در حیرت فرو می برد1.
و در جائی دیگر از همین مدرک گفته شده است:
«در این روز (22 بهمن ماه 1364) نیروی هوائی ارتش در حالی که جنگنده‌های دشمن نیز در منطقه حضور داشتند طی چند مرحله مواضع دشمن را هدف قرار دادند2.»
در مورد نقش افسران رابط در عملیات والفجر8 سرتیپ 2 حسین مهرآرا چنین اظهار نظر می‌کند:
«در قرارگاه‌های مختلف که برای هدایت عملیات در فاو تشکیل شده بود، افسران رابط نیروی هوائی حضور فعال داشتند. من اولین بار بود که می دیدم در این حد برای هماهنگی و پشتیبانی نزدیک هوائی پیش بینی شده است و این یک کار کلاسیک است که بایستی همیشه مورد توجه قرار گرفته شود. در جنگ، پروازها با ارتفاع بالا را بدون افسر رابط می شود کنترل و هدایت کرد، ولی چون در پشتیبانی نزدیک هوائی و بویژه درعملیات فاو برای در جنگ، پروازها با ارتفاع بالا را بدون افسر رابط می شود کنترل و هدایت کرد، ولی چون در پشتیبانی نزدیک هوائی و بویژه درعملیات فاو برای حفظ تأمین و رعایت اصول حفاظتی بیشتر پروازها با ارتفاع پست انجام می گرفت بنابراین افسران رابط و ناظر مقدم بطور اجبار بایستـی وجود داشته باشند.
مـطلب دیگری که بایـد اضافه کنیم، وقتی که هـواپیماهای خـودی می آمدند، یگان‌های توپخانه در حال تیراندازی بودند، بنابراین بایستی اقدامات کنترل آتش فضای هوائی انجام می‌شد و چون در این مقطع پرسنل سپاه پاسداران با چنین اقداماتی آشنائی نداشتند لذا بایستی از افسران مجرب نیروی هوائی برای اینکار استفاده می‌شد که این چنین شد. در تمام مدتی که در عملیات والفجر8 شرکت داشتم، هیچگاه شاهد اشتباه نیروی هوائی خودی نبودم و عدم اشتباه نشانه کار صحیح و اصولی است که با اعزام افسران رابط و افسران ناظر مقدم امکان پذیر شده بود1.»
سرهنگ منصور بختیاری که در عملیات والفجر8 در یکی از یگان‌های توپخانه خدمت می‌کرده است در جواب این سئوال که چه خاطره آموزنده ای از این عملیات دارد، می‌گوید:
عملیات فاو دارای نکات آموزنده زیادی است که در عملیات‌های دیگر شاید نبوده است. یک نمونه مربوط به نیروی هوائی ارتش جمهوری اسلامی ایران است که در این عملیات بسیار چشمگیر بود؛ در این عملیات برای اولین بار من شاهد بودم که نیروی هوائی اقدام به اعزام افسران رابط با درجه سروانی و بالا به یگان‌ها کرده بود، این افسران پرواز هواپیماهای خودی را با پدافند هماهنگ می کردند که مورد اصابت قرار نگیرند و هواپیماها را تا روی هدف هدایت می کردند که نتیجه خوبی داد.