ارتش در فاو(عملیات والفجر8) (38)
تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۸
عملیات شفق: نگاه مشترک به عملیات هوایی و عملیات پدافند هوایی
ص- سایر اقدامات نهاجا:
مزید بر تمام فعالیتهای پایگاههای شکاری در پشتیبانی نزدیک هوایی از عملیات والفجر8 با توجه به این که وضعیت نیروهای مسلح نیز در این دوران به گونه ای بود که از راه زمینی انتقال گروههای انبوه نیروی انسانی به جبههها و معطل ماندن آنها در منطقه تا تکمیل شدن نیروها و بدست آمدن الزامات یک عملیات سنگین مثل « والفجر8» در اصل قابل تصور و اجرا نبود،از این رو هوپیماهای غول پیکر « بوئینگ– 707 » و « بوئینگ– 747 » و «130 – c» حجم انبوه تجهیزات ونفرات را بلادرنگ می بایستی به منطقه برسانند و این خواست یک رزمنده، و یک فرمانده و یک ملت و رهبران جنگ بود.
نهاجا ناگزیر عملیات جنگ شهرها را از خرداد 1364 تا عملیات زنجیره ای والفجر و کربلاها و رمضان همگی را به گونه ای هوشمندانه به «والفجر – 8» متصل نمود که دشمن هرگز از دست دادن تجهیزات هوایی و خلبانان و سایر نیروهای تخصصی هوایی را نتوانست دریابد و با زیرکی خاص تفکر تاکتیکی دشمن را متوجه ی مسایل جبهههای غرب وشمال غرب و همچنین جنگ شهرها و جنگ دریایی در شمال غرب خلیج فارس نمود. بطوریکه ماهوارههای غربی و سیستمهای کسب خبر و اطلاعات آنها نیز نتوانستند اهداف عملیات «والفجر – 8 » را دریابند و نیروی زمینی ارتش عراق را در جنوب و بندر فاو مجتمع سازند تا کلاسیک دفاع کند.
ض- خسارات وارده به دشمن بااجرای عملیات شفق:
– از تلفات دشمن در سطح زمین آنچه مربوط به حملات هوایی می شود انهدام سایت موشکی کرم ابریشم در مختصات 2955 شمال و 4820 شرقی و انهدام شناورهای ارتش عراق در بنادر بصره و فاو، همچنین تعدادی تانک و ادوات زرهی بود، اما شاهکار این عملیات انهدام 75 فروند جنگنده بمب افکن نیروی هوایی ارتش عراق بود که توسط سایتهای موشکهای زمین به هوای هاگ «کوثر -3» و «کوثر-4» و هواپیماهای «اف -14» در راستای حفظ برتری هوایی منطقه عملیات سرنگون گردیدند و اگر چنین برتری هوایی کسب نشده بود و این حملات هوایی سنگین و غیر منطقی نیروی هوایی عراق خنثی نشده بود معلوم نبود سرنوشت این عملیات به کجا می انجامید.
– از آنجایی که عملیات «والفجر -8» از تاریخ دهم دی ماه 1364 برای نیروی هوایی آغاز گردیده بود در نتیجه هواپیماهای منهدم شده از آن روز در محاسبه آمده است. تعداد 2 فروند هواپیمای توپولف بمب افکن ساخت روسیه از جمله شاهکارهای یگانهای پدافند زمین به هوای موشکی هاگ بود که جمعاً 86 فروند موشک بسوی هواپیماهای دشمن شلیک شد و 25 تیر آن اصابت مستقیم بود و احتمالا ممکن است تعدادی از هواپیماهای صدمه دیده ی نیروی هوایی عراق توانسته باشند از مهلکه بگریزند و لنگ لنگان خود را به فرودگاهی در حوالی منطقه ی نبرد یعنی قرودگاه شعیبیه در بصره و فرودگاه قلعه صالح در نزدیکی العماره برسانند.
تعداد 9 فروند هواپیمای دشمن توسط توپهای زمین به هوای بیست میلی متری و سی و پنج میلی متری سرنگون شدند.
ع- عوامل مؤثر در موفقیت نهاجا :
(1) تحول در سامانه پدافند هوایی:
در هر جنگی معمولا تعدادی به عنوان قهرمانان جنگ از بین نیروهای خودی نمایان می شوند در این عملیات اندیشههای دفاعی افسری جوان، موقعیت کنترل فضای منطقه ی عملیات را دگرگون ساخت و او کسی نبود جز سرهنگ منصور ستاری خواص، او سیستم دفاع هوایی منطقه نبرد یا صحنهی نبرد را طراحی کرده و سیستم پدافندی را با ترکیبی از موشکهای زمین به هوای هاگ و با استفاده از توپهای ضد هوایی سی و پنج میلی متری اورلیکن به صحنه ی عملیات آورد. تاکتیکی که طراحان عملیات زمینی در آن درمانده بودند و برای همه غیر قابل باور بود.
وی با بردن سایتهای موشک هاگ به وسط میدان نبرد و رو در رو قرار دادن آنها در مقابل هواپیماهای مامور پشتیبانی نزدیک هوایی دشمن، کار را به جایی رسانید که شاید ارزشهای دفاع هوایی صحنه را که از جمله وظایف و نیازمندیهای نیروی زمینی میباشد، متجلی و متعالی ساخت، او نه از این جهت قهرمان جنگ «والفجر8» بود که اندیشه او موجب سرنگونی تعداد زیادی هواپیما شد، بلکه از این دیدگاه بود که کاستیها را با بهرهگیری از پتانسیلها و تواناییهای پنهان یک نیرو جبران کرد و سرنوشت شکستها را و ناکامیها را در عملیات گذشته به یکباره در پیروزی چشمگیر و خیره کننده ای به نمایش گذاشت.
این افسر بعدها به درجه سرتیپی رسید و فرمانده نیروی هوایی ارتش شد و نشان داد که یک نظامی حرفه ای به عدههای دشمن به عنوان عوامل پیروزی آفرین نمی نگرد بلکه به بهره وری نیروها و ابزار و ادوات نظامی تکیه دارد. استفاده از موشکهای هاگ با سکوهای پرتاب ثابت در میدانی که امکان عقب نشینی و پیش روی در هر لحظه متصور است شجاعت حرفه ای می خواهد، او در حقیقت قرارگاه رعد را با موفقیتی روبرو ساخت که آبروی نیروی هوایی، ارتش و سرهنگ بابایی فرمانده ی قرارگاه رعد را در نزد رهبری و ملت و نظامیان تأمین نمود.
سرلشکر شهید منصور ستاری، در هنگام نبرد «والفجر8» سرهنگ بود و قهرمان جنگ شد او از مبتکرین بردن موشک “هاگ” به میدانهای نبرد زمینی بود. او نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران را که با از دست دادن تعداد قابل ملاحظه ای هواپیما و خلبان، قدرت دفاعی واقعی خود را به شدت از دست داده بود، در این عملیات دوباره احیا کرد. تنها با اندیشه ی دفاعی صحیح و متکی بر دانش نظامی و حرفه ای خود این کار را کرد. نام سرتیپ منصور ستاری در جنگهای تاریخی کشور ایران به عنوان یک قهرمان زنده، همیشه جاوید خواهد بود و اگر در این عملیات او نبود شاید پیروزیها در این حد تجلی نمیکرد. تخصص او کنترل شکاریها در رادارهای تاکتیکی بود. ولی او در حقیقت ژنرال نخبهای بود که درس بزرگی به ارتش عراق داد. درسی به یاد ماندنی و تاریخی.
منبع : عملیات والفجر8(ویراست دوم)، اسدی، هیبت الله، 1400، ایران سبز، تهران