ارتش در فاو(عملیات والفجر8) (35)
تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۲
عملیات شفق: نگاه مشترک به عملیات هوایی و عملیات پدافند هوایی
ش- روز شمار عملیات شفق:
روز یازدهم دی ماه 64 جنگ شهرها ادامه می یابد و رادیو عراق اعلام می نماید که هواپیماهای ایرانی شهرک «کاریزه» را در شمال کشور عراق بمباران و در نتیجه 21 نفر کشته و 15 نفر مجروح و 38 باب منزل مسکونی ویران گردیده و در حمله ی دیگری در استان «میسان» واحدهای مسکونی دیگری توسط هواپیماهای ایرانی منهدم شدهاند، در حالی که نیروی هوایی ایران می گوید در ساعت 11:30 جنگنده بمب افکنهای نهاجا تأسیسات ارتباطی و رادیویی دشمن را که به نظر یک مرکز گزارشات و جمعآوری اطلاعات الکترونیکی بوده در منطقه سید صادق بمباران و منهدم می نمایند که ژاندارمری ناحیه ی کردستان گزارشی مبنی بر تعقیب هواپیماهای ایرانی توسط عراقیها داده که تا روی شهرستان مریوان و با شکستن دیوار صوتی ادامه می یابد.
در ساعت 11:38 دو فروند هواپیمای جنگنده بمب افکن از نوع «میگ-23» و دو فروند میراژ با پرواز در ارتفاع پایین، پادگان ابوذر و سرپل ذهاب را بمباران نموده و چند شهید و مجروح و خانههای ویران شده بر جای می گذارند. در ساعت 11:47 شهر بانه توسط هواپیماهای دشمن راکت باران می شود. در ساعت 13:10 منازل مسکونی پادگان دشت آزادگان توسط هواپیماهای دشمن بمباران و تعدادی شهید و مجروح بر جای میماند.
در ساعت 14:02 هواپیماهای نیروی هوایی عراق به جزیرهی خارک حمله ور میشوند و چهار بمب از ارتفاع بالا به داخل دریا رها می نمایند.
در این روز فرمانده نیروی هوایی، سرهنگ خلبان هوشنگ صدیق، به فرماندهی پدافند هوایی دستور می دهد که از تاریخ 11/10/64 تا سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی هر هفته تنها یک موشک هاگ به سوی هواپیمای «میگ-25» نیروی هوایی ارتش عراق که در ارتفاع بالا به خارک حمله ور می شوند پرتاب شود. لازم به ذکر است که هواپیماهای مذکور با سرعت 1200 تا 1400 کیلومتر در ساعت در ارتفاع هشتاد هزار پایی (80000 پا) بر فراز جزیره ی خارک ظاهر می شدند و هواپیماهای «اف-14» هر بار یک موشک گران قیمت و کمیاب فنیکس را به سوی آنها شلیک می کردند. سایت موشک هاگ (HAWK) در جزیره نیز هر بار یک یا چند فروند از این موشک به سوی آن هواپیما شلیک می کردند که هرگز اثری و سودی در بر نداشت. بنابراین شلیک موشکهای فنیکس متوقف شد و تنها در هفته یک شلیک هاگ برای خارک در نظر گرفته شد تا آن دسته از کسانی را که شلیک نشدن موشک علیه «میگ-25» را خیانت می پنداشتند و آن را بزرگنمایی می کردند، کمتر نیروی هوایی را در معرض اتهام قرار دهند.
روز سیزدهم دی ماه 1364 در ساعت 19:25 پرواز یک فروند هواپیمای «میگ-29» را که هواپیمایی جنگنده رهگیر و جنگنده بمب افکن بود، توسط فرماندهی اطلاعات و شناسایی نیروی هوایی شناسایی و اعلام میگردد. « میگ-29» هواپیمایی بود مدرن که اگر نیروی هوایی ارتش عراق میتوانست از آن بهره برداری کند جریان نبردهای هوایی را میتوانست دگرگون سازد. روسها در این مقطع نهایت لطف را به ارتش عراق کرده بودند و ابتدا هواپیماهای «میگ-29» و سپس «SU-24» را در اختیار نیروی هوایی عراق قرار دادند.
یک فروند موشک هاگ نیز در همان ساعت از سوی سایت جزیره ی خارک به سوی این جنگنده نشانه روی میشود که به علت اشکال فنی موشک رها نمیگردد، به اصطلاح میگویند «HANGFIRE» شد.
روز چهاردهم دی ماه 64 موضوع انتقال سایت هاگ پایگاه هوایی نوژه به جنوب متوقف می شود و در ساعت 14:59 یک فروند هواپیمای «میگ-25» در ارتفاع بالا به خارک حمله ور می شود و یک تیر موشک هاگ به سوی او شلیک می شود که نتیجه ای دربر ندارد.
روز پانزدهم دی ماه 64 بالاخره دشمن با ادامه ی حملات هوایی به جنوب نیت خود را آشکار می سازد، او نمیتواند ضربه ی عمده ای به جزیره ی خارک بزند. اما با ادامهی حملات هوایی ارتفاع بالا، وضعیت منطقه که قرمز می شود، یعنی همهی فعالیتهای اقتصادی متوقف می شود. مثل بارگیری کشتیهای نفتکش در اسکلهی «تی» و «آذرپاد» در جزیرهی خارک، کشتیهای بزرگ و غول پیکر نفتکش در حال سوختگیری و پر کردن مخازن نفتی خود و سایر خدمات به یکباره باید همه ی عملیات را متوقف کنند و از اسکله جدا شوند، این واقعاً کار ساده ای نیست.
در همین روز در ساعت 13:15 دشمن، یک فروند کشتی یونانی نفتکش را در مسیر بوشهر به خارک در 30 مایلی جنوب بوشهر با موشک هوا به زمین اگزوست می زند. تاکتیک آنها چنین است که دو فروند میراژ به سوی تنها « اف-14» بنام «چنگیز-12» حمله ور می شوند و او سرگرم نبرد با آنها، دو تیر موشک اسپارو به سوی مهاجمین پرتاب میکند، اما فروند سوم میراژها از ارتفاع پائین خود را به کشتی می رساند و او را از پای در می آورد، دشمن تا ماه بهمن 1364 درگیر جنگ نفتکشها می شود و بطور کلی اهمیت جبهه ی آبادان – خسرو آباد – اروندکنار کاملا پنهان می ماند.
در روز شانزدهم بهمن پایگاه هوایی بندرعباس مأمور می شود که یک فروند هواپیمای فانتوم «اف-4» مجهز به موشک هوا به زمین «ماوریک» را به سوی یک فروند کشتی نفتکش در محدوده ی جزیره ی لاوان تا قشم روانه کند و دو تیر موشک 500 پوندی ماوریک را بر این کشتی نگون بخت شلیک نماید، تا دشمن و حامیان او یعنی کشورهای غربی که سلاح غیر متعارف در اختیار او می گذارند و نمی خواهند که عراق شکست بخورد بدانند که اگر یک تیر انداختند باید در انتظار یک تیر باشند، این سیاستهای تلافی جویانه نیز در طول دفاع مقدس از زمانی که نیروی هوایی عراق توسط فرانسویها با میراژ و روسها با «میگ-23» و «سوخو» تقویت شد، اثرات پیروزمندانه ای در روند کار نهاجا که حتی یک گلوله هم به او در سراسر جهان فروخته نمی شد داشت. از طرفی جنگ از آنجایی که هدف نیروهای سطحی بود فاصله گرفته بود و این دلخواه فرمانده قرارگاه خاتمالانبیاء(ص) بود.
روز هفدهم بهمن ماه و روز بیستم بهمن ماه در هر روز 3 فروند هواپیمای فانتوم، در بندر عباس راه را برای کشتیهای نفتکش تحت حمایت آمریکاییها در آبهای آزاد بینالمللی بستند و جمعا 14 تیر موشک ماوریک به این کشتیها زدند، البته باید اذعان داشت که موشک ماوریک علیه تانکها خیلی موثر بود اما علیه کشتیهایی که طول بدنه ی آنها به یکصدمتر می رسید، واقعا تنها ممکن بود عرشه ی کشتی آسیب ببیند، این که کشتی را غرق کند، چنین قدرتی را نداشت.
در روز نوزدهم دی ماه 1364 الی 23/11/64 قرارگاه سپاه سوم ارتش عراق در بصره و قرارگاه لشکر هفتم عراق در غرب اروند توسط پایگاه ششم شکاری با 12 فروند هواپیمای فانتوم «اف-4-ای» بمباران شدند تا وضعیت مناسبی برای رویارویی با نیروهای ایرانی نداشته باشند. مهمترین بمبارانهای این پایگاه در روزهای 19/10/64، 20/10/64، 22/11/64 و 23/11/64 انجام گردید که جمعا 38 سورتی پرواز بمباران هوایی با یکصد و نود و شش هزار و نهصد و نود و دو پوند مهمات جنگی شامل بمبهای «MK-82» «M-117» «BL-755» «BLU-IB» و گلولههای بیست میلی متری بر سر دشمن فرو ریخته شد.
البته تعداد 127 سورتی پرواز مراقبت مسلحانه ی هوایی نیز در طول این مدت از طریق پایگاه ششم شکاری بوشهر با هواپیمای «اف-4ای» فانتوم انجام گردید.
در روز بیستم بهمن، دشمن به تلافی حملات هوایی به کشتیهای نفتکش هواپیماهای «میگ-23» و «میگ-25» بر سطح جزیره ی خارک شلیک می کنند و گودالهایی را به وجود می آورند.
همه این بده بستانها در شبها و روزهایی اتفاق می افتاد که ساعاتی بعد حمله ی بزرگ نیروهای سطحی بر غرب اروندرود آغاز میگردید و عملیات مشترک وسیعی تحت نام «والفجر8» به زودی اجرا میشد.روز نوزدهم بهمن یک عکس هوایی در ارتفاع 45000 پایی از وضعیت استقرار و نیروهای دفاعی ارتش عراق در ساحل غربی اروندرود و جزیره فاو گرفته شد. در این عکس نشان داده شده بود که تنها یک لشکر هفتم در نزدیکی سایت موشکی ساحل به دریا «HY-2» که بنام کرم ابریشم معروف بود و در مختصات 2955 شمالی و 4820 شرقی در نقطه ای بنام قشله در خاک عراق نزدیک بندر امالقصر قرار داشت، در برابر قرارگاه کربلا در اروندکنار حضور دارد. بقیه ی نیروهای عراقی از منطقه فاصله ی قابل توجهی دارند. این اطلاعات که بر اساس طرح نبرد هوایی «شفق» اجرا میشد آنچنان اعتماد نفسی به فرماندهان زمینی در قرارگاه خاتمالانبیاء(ص) داده بود که لحظه ای درنگ را در آغاز حملات خود به دشمن جایز ندانستند.
منبع : عملیات والفجر8(ویراست دوم)، اسدی، هیبت الله، 1400، ایران سبز، تهران