ارتش در فاو(عملیات والفجر8) (32)
تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۲۸
عملیات شفق: نگاه مشترک به عملیات هوایی و عملیات پدافند هوایی
ب- مأموریت:
مأموریت قرارگاه از سوی قرارگاه فرماندهی خاتمالانبیاء به شرح زیر ابلاغ گردید:
از: فرماندهی قرارگاه خاتمالانبیاء(ص)
به: فرماندهی محترم نهاجا ـ جناب سرهنگ صدیق
سلام علیکم بدینوسیله به جنابعالی مأموریت داده میشود تا با بهره گیری از تمام مقدورات سازمانی نهاجا، قرارگاه رعد را به فرماندهی جناب سرهنگ عباس بابایی تشکیل داده و تحت فرماندهی قرارگاه خاتمالانبیاء سپاه مأموریتهای زیر را به انجام رسانید.
الف- پشتیبانی نزدیک هوایی برای 15 روز عملیات سپاه قابل تمدید تا یک ماه
ب- بمباران عقبههای دشمن
ج- پدافند موشکی و توپخانهای ارتفاع بالا و پست
د- پوشش هوایی منطقه
ع- عکسبرداری هوایی از منطقه
و- پشتیبانی از عملیات نزاجا و نداجا
لازم است کلیهی امکانات پیش بینی شده حداکثر تا روز 25 دی ماه 64 برای اجرای مأموریت در منطقه عملیاتی آماده گردد.
و من الله التوفیق
اکبر هاشمی رفسنجانی 15/10/64
همان طور که از متن امریهی فرمانده قرارگاه خاتمالانبیاء(ص) بر می آید، عملیات والفجر8 میبایستی نیروهای سپاه و ارتش را در بر میگرفت و نیروی دریایی ارتش نقش بسیار مهمی در عبور از اروندرود ایفا می کرد. در حالی که در خلیج فارس نیز میبایستی دفاع سرزمینی خارک و انتقال کاروان کشتیهای حامل کالاهای تجاری که برخی از این کالاها در آن زمان اهمیت کالای استراتژیک به خود گرفته بودند، مانند: گندم، شکر و برنج و برخی مواد غذایی برای جبهههای جنگ را نیز پوشش دهد و عملاً در این راه با دشمن درگیر شود.
دشمن هوایماهای «میراژ F1»، «EQ-5» و «EQ-6» را از فرانسه خریداری کرده بود و در حملات هوایی در شب، علیه ناوها و کشتیها از آنها استفاده میکرد و آنها را علیه کشتیهای نفتکش و تجاری در آبهای آزاد و آبهای ساحلی ایران بکار میبرد. در قبل برای این کار از هلیکوپترهای «سوپر فرلون» و موشکهای «اگزوست» استفاده میکرد. اما هلیکوپترها نقاط ضعف بسیاری در میدان وسیع نبرد شمالغرب خلیج فارس داشتند، از جمله، بعد از پرتاب موشک به سرعت نمیتوانستند منطقه را ترک گویند. برای رفع این نقیصه سوپر اتانداردها را اجاره کردند. آنها در اختفای کامل از فضای کویت به منطقه وارد میشدند و پس از پرتاب موشک اگزوست بلافاصله خود را به فضای کویت میرساندند. حتی اگر با کوچکترین اضطراری در شب روبرو میشدند، در فرودگاههای کویت به راحتی فرود میآمدند و از بند خطر میرستند. اکنون آنها را پس فرستاده بود و میراژها را که فوق صوت بودند در اختیار گرفته بود. اگر عملیات والفجر8 به پیروزی میانجامید، نیروهای ایرانی در منطقه وسیعی بین کویت و عراق قرار میگرفتند و حایل میشدند و به طور کلی وضعیت نظامی منطقه شمال غرب خلیج فارس با تغییرات کلی و عمدهای روبرو میشد. آن وقت هلیکوپترهای سوپرفرلون به هیچ وجه در آن منطقه کارایی نداشتند و هواپیماهای جنگنده بمب افکن میراژ نیز قطعاً باید با سوخت گیری در آسمان خود را به خور موسی و شمالغرب خلیج فارس برسانند. زیرا در پایگاه هوایی شعیبیه که در کنار بصره واقع است اصلاً نمیتوانستند سرویس بگیرند و در پایگاه ناصریه اگر مینشستند هواپیماهای ایرانی میتوانستند پایگاه را به شدت بمباران کنند و آنها کارایی خود را از دست میدادند.
پ- نام عملیات:
به طور معمول عملیات پشتیبانی از نیروهای سطحی تحت نامهای شبح و شهاب انجام میشد. در این عملیات تصمیم بر این شد که که نام عملیات هوایی را عملیات شفق قرار دهند که مناسب و هماهنگی در معنی با نام فجر داشت.
ت- زمان عملیات:
عملیات برای نیروهای سطحی که شامل نیروهای سپاه پاسداران و بخشی از نیروهای ارتش که تحت امر قرارگاه خاتمالانبیاء(ص) قرار داشتند در ساعت 2200 از روز بیستم بهمن ماه آغاز میشد. در حالی که نهاجا ناگزیر بود از چندی قبل، برخی عملیات ایذایی و فریب را در صفحات شمالی جبههها انجام دهد تا نیروهای زمینی بتوانند برای مانور و حرکت آماده شوند.
از طرفی انتظار فرماندهی قرارگاه خاتمالانبیاء(ص) مندرج در امریهی مذکور بر این بود که تمام ادوات جنگی نهاجا و پرسنل متخصص که در طرح عملیات هوایی شفق پیش بینی شدهاند شامل عملیات قطع خطوط مواصلاتی دشمن، اطلاعات و هشدار اولیه هوایی، عکسبرداری تاکتیکی هوایی، پشتیبانی نزدیک هوایی، دفاع هوایی تاکتیکی و ترابری تاکتیکی هوایی همچنین عملیات مراقبتهای تاکتیکی هوایی شامل پوشش هوایی قرارگاههای فجر، رعد خاتمالانبیاء(ص) و کربلا و نوح نبی (ع) توسط هواپیماهای «اف ـ14» بر قرار گردد. از سوی دیگر میبایستی عملیات استراتژیک هوایی شامل حمله هوایی به تأسیسات نظامی در داخل شهرهای عراق که عملیات شهر زنی یا جنگ شهرها نیز مشهور شده است، قبل از آغاز عملیات بزرگ والفجر آغاز به کار نماید و تا پانزده روز پس از فتح سرپل در آن سوی اروند و فتح فاو این عملیات هوایی ادامه داشته باشد.
این حجم از عملیات هوایی مداوم میبایستی در مدت زمان بین 25 دی ماه تا دهم اسفند ماه مداوم انجام میشد.
ث- رمز عملیات:
عملیات زمینی با واژههای مقدس یا زهرا(س) آغاز گردید. در حالی که هر یک از پروازهای آفند هوایی خود رمز جداگانه و نام پروازی ویژهای داشت.
ج- اهداف عملیات:
اهداف عملیات برای نیروهای زمینی، گرفتن شهر بندری فاو و اسکلهی فاو ـ تأسیسات نفتی شمال و غرب فاو رأسالبیشه ـ پایگاه نیروی دریایی عراق منطقه سکوهای پرتاب موشک کرم ابریشم سطح به دریا در شمال غرب فاو و مرکز خدمات پشتیبانی رزمی ارتش عراق در آن منطقه بود.
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در راستای اهداف نیروی زمینی، نیروی دریایی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران حرکت میکرد. اهداف مهم همان هدفها بودند که ذکر شد، اما یک سری اهداف تاکتیکی نیز در این عملیات هوایی برای نیروی هوایی متصور بود که شامل:
الف: انهدام سکوهای پرتاب موشک سطح به دریای کرم ابریشم.
ب: انهدام پایگاه هوایی ناصریه
ج: انهدام پایگاه دریایی امالقصر
د: حملهی هوایی به نیروهای زمینی دشمن در غرب اروند که نقطه دقیق از روی عکسهای هوایی تعیین میگردید و یا قرارگاه فجر نقطهی مورد نظر خود را اعلام مینمود.
هـ: سکوهای البکر و الامیه
و: انهدام هستهی اصلی فعالیتهای دریایی دشمن در رأسالبیشه برای تأمین آبراه خور موسی و عبور و مرور کشتیهای تجارتی.
منبع : عملیات والفجر8(ویراست دوم)، اسدی، هیبت الله، 1400، ایران سبز، تهران