موقعیت جغرافیایی شهر بانه / نگارنده

شهر بانه یکی از شهرهای استان کردستان است که در شمال غربی آن استان و در فاصله ۲۰ کیلومتری مرز ایران و عراق واقع است. این شهر از شمال شرق با شهر سقز ،از شمال غرب با شهر سردشت و از سمت غرب با شهرهای استان سلیمانیه عراق از جمله ماووت همسایه است. این شهرستان از جنوب (دره شیلر) و غرب با کشور عراق همسایه و هم‌مرز است. به طور کلی شهرستان بانه حدود ۷۳ کیلومتر با عراق مرز مشترک دارد. شهر بانه در دامنه رشته‌کوه زاگرس می‌باشد و قله آربابا با ارتفاع 2170 متر از سطح دریا در جنوب غربی شهر بانه واقع شده که بسیار دیدنی است. در فصل بهار تپه‌ماهورهای اطراف شهر بانه مخصوصاً قله آربابا، بسیار سرسبز و زیباست. اما زمستان‌های بسیار سرد و با برف‌های آنچنانی را شهر بانه در خود دارد. اما بهار و تابستان بانه، بسیار خنک و دل‌چسب می‌باشد. اهالی بانه، کُرد و دارای مذهب تسنن هستند. آنان مردمی خونگرم و دوست‌داشتنی هستند. اهالی اطراف شهر به شغل کشاورزی و دامپروری مشغول می‌باشند. اما مردم شهر، اغلب کارمند و کاسب بودند. از سمت سنندج که به‌طرف بانه می‌روید در ۱۵ کیلومتری نرسیده به بانه یک گردنه بسیار معروف است که به نام گردنه خان نامیده می‌شود، گردنه خان بسیار مهم است و در دست هر نیرویی که باشد تسلط خاصی به جاده داشته و می‌تواند به سهولت، جاده و مسیر را کنترل نماید. گردنه خان در زمان ناآرامی‌های بعد از انقلاب، کشته‌های زیادی از دو طرف گرفت، چه نیروهای دولتی و چه نیروهای ضدانقلاب تلفات بسیار سنگینی را در محل گردنه متحمل شدند.

بانه شهری کوهستانی است و جنگل‌های آن، جلوه خاصی به این شهر بخشیده است. بانه به سبب داشتن طبیعت بکر و موقعیت جغرافیایی و طبیعی‌اش، یکی از زیباترین و جذاب‌ترین شهرهای کردستان و غرب کشور محسوب می‌شود. شهرستان بانه دارای زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های معتدل است ارتفاعات بانه پوشیده از درختان جنگلی مانند مازو، بلوط، ون یابته، زالزالک، گلابی جنگلی، گردو، چغاله بادام می‌باشد. گل‌های بنفشه و لاله و سوسن طراوت خاصی به منطقه می‌دهد.        

جاده‌هایی که به شهر بانه متصل می‌شود: بانه-سقز به مسافت ۶۰ کیلومتر. بانه-سردشت به مسافت ۶۰ کیلومتر. بانه-مریوان به مسافت ۱۶۰ کیلومتر و بانه-مهاباد ۱۹۸ کیلومتر. گرچه کوه آربابا در جنوب بانه با آن سرسبزی‌هایش جلوه خاصی به شهر می‌دهد، اما ارتفاع بابوس به بلندی دو هزار و ۳۸۰ متر از سطح دریا در قسمت شرقی این شهر خودنمایی می‌کند که از لحاظ زیبایی دست کمی از قله آربابا ندارد. کوه‌های دیگری، در اطراف این شهر وجود دارند که از ذکر نام آنها خودداری می‌گردد. لباس مردم بانه همان لباس کردی است که در سراسر استان کردستان از آن استفاده می‌شود. مردم کرد، هیچ لباسی را به لباس کردی ترجیح نمی‌دهند و در همه مراسم‌ها و جشن‌ها این لباس پررمز و راز و زرق و برق‌دار را می‌پوشند. معمولاً لباس‌های با رنگ روشن و گلدار برای زنان و دختران آن حومه از جذابیت خاصی برخوردار می‌باشد. 

شهر بانه در سال ۹۰ بیش از ۸۵ هزار نفر سرشماری شده است. تمام روستاهای اطراف بانه، به علت طبیعت بکر، تفرجگاه خوبی برای اهالی و مسافران است. پارک‌های متعدد در شهر وجود دارد.