عملیات نصر2 در منطقه میمک (به مناسبت 13 خرداد)

یکی از نقاطی که در زمان جنگ تحمیلی از حساسیت نظامی بسیار بالایی برخوردار است و در دوران دفاع مقدس شاهد نبرد بین نیروهای خودی و دشمن بعثی بود، ارتفاعات میمک می‌باشد که بر اساس بیانیه سال 1975 الجزایر، خط الراس جغرافیایی آن مرز مشترک ایران و عراق را تشکیل می دهد. این ارتفاعات مزیت فوق العاده مهمی برای ایران دارد چرا که باعث می شود تا نیروهای ایران دید و کنترل خوبی بر روی زمین های اطراف داشته باشند و به همین دلیل رژیم صدام تمام تلاش خود را برای تصرف ارتفاعات این منطقه انجام داد علاوه بر این، این منطقه از مدت ها قبل مورد اختلاف ایران و عراق هم بود و به همین خاطر برای عراق مهم بود که آن را اشغال کند. این ارتفاعات و همچنین پاسگاه مرزی آن قبل از آنکه جنگ به طور رسمی آغاز شود در سال 1359 توسط عراق تصرف شد.

سه ماه بعد از این تصرف قسمت های عمده ای از این تصرفات، در عملیات موفقیت آمیز خوارزم و با کمک عشایر منطقه از دشمن پس گرفته شد. اما منطقه ای میان ارتفاعات شمالی و جنوبی به نام ناف میمک کماکان در دست دشمن باقی ماند.

باقی مانده این قسمت در دست دشمن خطر زیادی برای ایران داشت و باعث می شد تا عراقی ها دید خوبی بر روی نیروهای ایرانی داشته باشند و این موضوع سبب می‌شد که اولاً، دشمن دید نسبی روی مواضع نیرو‌های خودی داشته باشد و بالعکس از دید و کنترل کامل نیرو‌های خودی روی جاده‌های نظامی غربی-شرقی منتهی به خط‌الرأس میمک ممانعت به عمل آورد و ثانیاً، این منطقه را به‌عنوان یک مبدأ و مبنای اساسی عملیات آتی خود برای تصرف کامل و مجدد میمک مورد استفاده احتمالی قرار دهد.

 

اجرای عملیات

منطقه میمک جزو مناطق کوهستانی محسوب می‌شود که عبور و مرور از آن در حالت عادی هم دشوار است، چه برسد به اینکه بخواهیم برای رسیدن به این منطقه با طرف مقابل درگیر نیز شویم.  این منطقه بعد از گذشت ۷ سال از آغاز جنگ تحمیلی همچنان در اختیار نیروهای بعثی بود و در حقیقت ناهموار بودن منطقه، امکان بازپس‌گیری را برای رزمندگان دشوار کرده بود بنابراین هدف‌ عملیات‌ نصر2 آزادسازی‌ بلندی‌های‌ مشرف‌ بر خطوط‌ مواصلاتی‌ دشمن‌ در جبهه‌ «میمک» واقع‌ در منطقه‌ میانی‌ جنگ‌ بود. طرح‌ و اجرای‌ عملیات‌ «نصر2» توسط‌ نیروی‌ زمینی‌ ارتش‌ به‌ انجام‌ رسید.

به‌ همین‌ منظور تک‌ نیروهای‌ ارتش‌ در محور کوهستانی‌ میمک‌ آغاز شد. در اولین ساعات بامداد روز سیزدهم خرداد سال ۱۳۶۶تیپ ۴۰سراب از یگان‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران با پنج گردان، عملیات نصر ۲را با رمز «یا حسین مظلوم (ع)» در یال‌های غربی ارتفاعات مرکزی «میمک» اجرا کرد. عملیات نصر ۲ با اینکه کوتاه مدت بود، اما با نتایجی که داشت شرایط جنگ را به‌ویژه در مناطق غربی کشور به‌طور کامل به نفع نیروهای خودی تغییر داد.

اهمیت و جایگاه این عملیات از این جهت قابل بررسی است که طبق گزارش مدیریت پژوهش و تحقیقات نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ارتفاعات میمک، چون دید و تیر و کنترل عمیق را روی زمین‌های اطراف و در داخل خاک عراق و خصوصاً روی محور ارتباطی مندلی زرباتیه و بدره ارائه می‌دهد، از نظر نظامی بسیار حساس و مهم بودند.

در همان ساعت های اولیه عملیات، رزمندگان ایران توانستند سد نیروهای عراقی را در هم بشکنند و به اهداف از پیش تعیین شده دست پیدا کنند و از جمله ارتفاعات 396 و 404 را بازپس گیرند. پنج ساعت پس از شروع عملیات عراقی ها تلاش هایی کردند تا مجددا منطقه را از دست رزمندگان ایران در بیاورند و پاتک هایی زدند اما هیچ کدام موفقیت آمیز نبود و با تلفاتی که دادند در نهایت مجبور به عقب نشینی شدند. سرانجام عملیات در ساعت 8 صبح به نتیجه مورد نظر رسید و رزمندگان آماده شدند تا در موقعیت مناسب آماده پدافند از منطقه مورد نظر شوند.

 

 

هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز با تیم اعزامی از پایگاه هوانیروز کرمانشاه که با 2 فروند بالگرد رزمی کبرا و 3 فروند بالگرد پشتیبانی214در این عملیات شرکت کرده بود، 71 سورتی پرواز (35/71 ساعت پرواز) انجام داد و با هلی‌برن 146 نفر از رزمندگان، تخلیه 74 نفر مجروح و ترابری دو تن بار و تجهیزات، قرارگاه عملیاتی‌ تیپ40 سراب را که قرارگاه هدایت‌کننده عملیات نصر2 بود پشتیبانی کرد. نقش نیروی هوایی در این عملیات مثال زدنی بود و با پشتیبانی کامل از نیروها، باعث شد تا عملیات به خوبی و به سرعت به اهداف مورد نظر خود دست پیدا کند.

در این‌ عملیات‌ محدود و کوتاه‌ مدت،800 تن‌ از نیروهای‌ عراقی‌ کشته‌ و زخمی‌ و ده‌ها تن‌ دیگر نیز اسیر شدند. در این میان دشمن بعثی با احساس خطر از استقرار رزمندگان ارتش در مواضع و ارتفاعات جدید و نیز زیر دید و تیر قرار گرفتن شهرهای اطراف اقدام به چند پاتک نمود که با مقاومت ارتشیان سلحشور مواجه گردید و با از دست دادن ده ها تانک، دهها قبضه سلاح سبک و نیمه سنگین و تعدادی کشته و زخمی و اسیر مجبور به عقب نشینی گردید.

 

نتایج

بر اساس گزارش هایی که در پایگاه ارتش جمهوری اسلامی ایران موجود است این عملیات نتایج خوبی برای ایران داشت که عبارتند از: تلفات و ضایعات وارده به یگان‌های دشمن، زیاد و قابل توجه بود به نحوی كه: گردان 2 تیپ 4 پیاده كوهستانی و یك گروهان تانك به میزان صد درصد متلاشی شد، گردان 3 تیپ 4 به نسبت 60 درصد و گردان 1 تیپ مذكور به میزان 50 درصد و گردان كماندویی به میزان 40 درصد منهدم شد، به گردان‌های 611 و 663 توپخانه دشمن به میزان 50 درصد آسیب رسید، بیست كیلومتر از اراضی عراق در منطقه عمومی هلاله آزاد شد، صدها قبضه سلاح سبك و سنگین، تعدادی وسایل مخابراتی و تعداد زیادی جنگ‌افزار سبك و سنگین، مهمات و تجهیزات دشمن به غنیمت نیروهای ایران درآمد.

نیرو‌های عراقی پنج ضد حمله انجام دادند، اما تمام این حملات با وارد شدن تلفات سنگین بر دشمن، دفع شدند.

عملیات نصر ۲و تصرف ارتفاعات مرزی «نی خزر»، آنچنان حائز اهمیت بود که «یونایتدپرس» درباره این عملیات گزارش داد: «نیرو‌های ایران حمله جدیدی علیه عراق در بخش مرکزی جبهه جنگ انجام دادند و ۸۰۰تن از نیرو‌های عراقی را کشته یا زخمی کردند و سه موضع واقع در ارتفاعات را به تصرف درآوردند .» همچنین در آن زمان خبرگزاری ایرنا اعلام کرد که عملیات نصر۲به تلافی حمله هوایی روز سه‌شنبه (دوازدهم خرداد ۱۳۶۶) عراق نزدیک سردشت در شمال غرب ایران انجام گرفت که در جریان آن شش نفر کشته شدند؛ نیرو‌های ایران در ناحیه میمک نزدیک منطقه ایلام دست به حمله زدند و نیرو‌های عراقی را غافلگیر نموده و ضربات سنگینی بر آن‌ها وارد کردند.

با اینکه دشمن حساب ویژه‌ای روی مناطق مرزی غرب کشور باز کرده بود، اما رزمندگان ارتشی با مجاهدت و ازخودگذشتگی مثال زدنی در این مناطق مانع اجرایی شدن برنامه‌های دشمن در مناطق غربی و کوهستانی کشور شدند و منطقه میمک نیز یکی از این مناطق بود که با اینکه حدود ۷ سال در اختیار دشمن بود، اما در ۱۳ خرداد سال ۱۳۶۶ آزاد شد.