شهید سپهبد صیاد شیرازی از نگاه خودش (انتشار مجدد)

در این‌جا فقط دو گفته‌ی شهید صیاد شیرازی در مورد خصوصیات فرماندهی نقل می‌شود و سپس بر اساس نکاتی که ایشان بیان داشته، نحوه‌ی عملکرد خود وی طبق آن چه که همکاران و دوستانش از وی نقل کرده‌اند، مورد تحلیل واقع می‌شود.

     اندیشه ها، اعتقادات و اعمال شهید سپهبد صیادشیرازی و نحوۀ انجام وظایف و عمل به تعهداتش در عرصه‌های زندگی اجتماعی، خانوادگی و شغلی حاکی از آن است که وی در ابعاد اخلاقی و فرماندهی، نمونه و الگویی مناسب نه در شعار بلکه در عمل بود.

    در مورد زندگی شهید صیاد شیرازی و خصوصیات وی کتاب‌های گوناگونی نوشته شده است، اما تا کنون این ویژگی‌ها از نگاه و اندیشه‌های خود آن شهید مورد تحلیل قرار نگرفته است. این مقاله نیز به طور جامع به این موضوع نپرداخته ‌است، بلکه آغازی برای چنین مقوله‌ای است. در این‌جا فقط دو گفته‌ی شهید صیاد شیرازی در مورد خصوصیات فرماندهی نقل می‌شود و سپس بر اساس نکاتی که ایشان بیان داشته، نحوه‌ی عملکرد خود وی طبق آن چه که همکاران و دوستانش از وی نقل کرده‌اند، مورد تحلیل واقع می‌شود.

 1- سازماندهی، هماهنگی، شجاعت در میدان نبرد و نظارت مستقیم

    «منش های فردی یا عملکردهای فردی خوب، هرگز ضامن پیروزی مدیر یا فرمانده نیست، بلکه سازماندهی و ترکیب صحیح، توسعه‌ی کارهای گروهی و ایجاد هماهنگی و سپس شجاعت و نظارت، یک فرمانده را به سمت موفقیت و پیروزی رهنمون می سازد.»              امیر شهید سپهبدصیادشیرازی

سازماندهی و توسعه‌ی کارهای گروهی

   شهید صیادشیرازی با اتکا به دانش و تجربه و همچنین بهره‌گیری از مشاوره با فرماندهان و اساتید دانشکده‌ی فرماندهی و ستاد، نسبت به سازماندهی و توسعه‌ی کارهای گروهی و اتخاذ تصمیمات مهم اقدام می‌کرد که آثار این ویژگی‌ها در عملکردوی به روشنی نمایان بود.وی پس از اعزام به کردستان در سال1358 ابتدا نسبت به سازماندهی نیروهای نظامی موجود و هماهنگی میان آنان ها و نیروهای مردمی مبادرت ورزید. شهید صیاد پس از انتصاب به فرماندهی نیروی زمینی با تکیه به دیدگاه خود از عوامل موفقیت فرماندهی، اتفاق و هماهنگی بیشتری میان نیروهای مسلح به وجود آورد.

    نتیجه‌ی چنین نگرش و پیروی از آن اجرای عملیات‌های بزرگ و سرنوشت سازی مانند طریق‌القدس، فتح‌المبین و بیت‌المقدس بود. علاوه بر آن در عملیات‌های متعدد دیگری فرماندهی نیروها را به عهده داشت که نتیجه‌ی آن‌ها آزادسازی بسیاری از مناطق اشغالی و بیرون راندن قوای دشمن و دفع تهاجمات آن بود.

   تشکیل و سازماندهی هیئت پژوهشی و آموزشی معارف جنگ و پرداختن به مسایل مربوط به دفاع مقدس از دیگر ابتکارات ارزنده‌ی شهید صیاد شیرازی به شمار می‌آید که محور فعالیت‌های آن بر مبنای کار گروهی و ترکیب صحیح استوار شده‌است. شهید صیاد شیرازی در این مورد بیان داشته است:

  «در این رابطه ابتدا به سازماندهی پرداختم. یک بُعدِ این سازمان بر مبنای عملیات بود. یعنی برداشت ما بر این اساس بود که در محور زمان، در چه مکان‌هایی چه عملیات‌هایی انجام شده‌است. این قسمت را به دو بخش تقسیم کردم، یک بخش آن مربوط به منطقه‌ی عملیاتی کردستان و مبارزه با ضد انقلاب بود و بخش دیگر آن به جنگ تحمیلی مربوط می شد.»

     شجاعت در میدان نبرد و نظارت دقیق بر امور  

شجاعت و به استقبال خطر رفتن برای تحقق موفقیت رزمندگان در عملیات‌های مختلف از جمله ویژگی‌های بارز شهید صیادشیرازی بود. وی هرگز از مرگ نمی هراسید و بارها در جبهه‌های نبرد تا مرز شهادت پیش رفت. با تکیه با چنین خصلت ذاتی بود که فرماندهی و نظارت وی برآن‌چه که مسئولیتش را برعهده داشت، از نزدیک و بدون واسطه انجام می‌گرفت. او از جزئی‌ترین رویدادهای جبهه در زمانی کوتاه مطلع می شد و همواره در صحنه‌های حساس تصمیم‌گیری آگاهانه و با اطلاعات کامل و با در نظر گرفتن همۀ جوانب حاضر و ناظر بود.

  همین عامل در موفقیت وی نقش بسیار عمده ای داشت. اصولاً فرمانده و مدیری موفق است که از کلیۀ امورات جزئی از نزدیک و بدون واسطه با اطلاع باشد.گاهی عواملی که وظیفۀ رساندن اطلاعات و رویدادها را به فرماندهی دارا هستند، ممکن است در رساندن اخبار و به‌خصوص تحلیل آن، واقعیت‌ها را آن‌گونه که هست منعکس نکنند، اما شهید صیادشیرازی چه در زمان تصدی فرماندهی نیروی زمینی و چه در مسئولیت‌های حساس قبل و بعد از آن، همواره خودش از نزدیک و بدون واسطه اوضاع و مسائل جاری را به دقت و به طور مستمر کنترل و نظارت می کرد.

     بر همین اساس نتیجۀ کارها و انجام وظایف ارکان و مدیریت‌های تحت فرماندهی وی در زمان مسئولیتش، بهترین بازدهی و بهره‌وری کاری را دارا بود. البته این ویژگی‌ها مرهون فعالیت شبانه روزی او بود. به گفته‌ی همه‌ی کسانی که از نزدیک با وی همکاری داشتند، در مدت شبانه روز حداکثر استراحتش چهار ساعت خواب بود، اغلب اوقات گاهی میان مسیر قرارگاه‌ها می‌خوابید و بقیۀ اوقاتش به سازماندهی، هماهنگی و نظارت بر امور می‌گذشت.

  سردار غلامعلی رشید در این مورد می گوید:« بارزترین خصیصۀ فردی ایشان تحرک فوق العادۀ وی بود که برجسته‌ترین جنبۀ شخصیت فردی و نظامی شهیدصیاد شیرازی بود. هرکس با ایشان حتی یک روز آشنایی داشت به این موضوع پی می‌برد که او از صبح علی الطلوع آمادۀ کار می شد تا اواخر شب و در زمان جنگ هم که دیگر اصلاً شب و روز مطرح نبود و همواره یک نظامی قبراق و آماده بود و در تمامی صحنه‌ها هم حضور داشت تا جایی که فرماندهان دیگر سپاه و ارتش از باب محبت به او اعتراض می کردند. به شجاعت ایشان غبطه می خوردم و ما در جنگ دنباله‌رو شجاعت شهید صیاد شیرازی بودیم و او مانند شیری در میدان می‌غرید و درصحنه‌هایی حضور می‌یافت که اصلاً در قواره‌های یک فرمانده از او انتظار نمی رفت. او چهره‌ای جدی و مصمم بود و نشانه‌های سخت‌کوشی همواره در سیمای او نمایان بود».

    امیر سرتیپ عبدالعلی پورشاسب از شهامت و شجاعت شهید صیاد شیرازی خاطره‌ای دارد و میگوید: «درسال 1358 روزی در یکی ازمناطق غرب کشور هنگام مبارزه باضد انقلاب با گروهی همراه بودم که فرماندهی آن را شهید صیادشیرازی به عهده داشت. نزدیکی های غروب به منطقه‌ای رسیدیم که گفته می شد به دلیل تسلط عوامل ضد انقلاب عبور از منطقه خطرناک بود و هرچه زودتر قبل از تاریکی هوا باید از آن عبور می کردیم. از طرفی در آستانه‌ی اذان مغرب به پایگاهی رسیدیم که تعدادی از رزمندگان نظامی درآن مستقر بودند.

   کارکنانی که در پایگاه حضور داشتند به ما توصیه می‌کردند قبل از تاریکی هوا منطقه را ترک کنیم. اما شهید صیادشیرازی اصرار کرد که هنگام نماز فرا رسیده و باید بعد از اقامۀ نماز به سمت پایگاه اصلی حرکت کنیم. با وجود مخالفت اکثر اعضای گروه ایشان دستور داد که باید بعد از ادای نماز آن‌جا را ترک کنیم و از این رو پس از اقامۀ نماز جماعت به سمت مقر اصلی به راه افتادیم.

    شهید شیرازی هنگام بازگشت در میان راه به من گفت: من میزان خطر را کاملاً احساس می کردم، اما اولاً باید نماز را سر وقت می خواندیم و ثانیاً باید به این‌ها درس می دادیم، درس شجاعت و شهامت. اگر در این ساعت حرکت می کردیم ، ترسی که در وجودشان بود بیشتر می شد.»

2–تصمیم گیری در شرایط سخت

  «هر فرمانده باید در شرایط سخت بهترین تصمیم را اتخاذ کند، زیرا قدرت فرماندهی در شرایط سخت و بحرانی آشکار می‌شود و خلاقیت او در تصمیمات مناسب بروز می کند.»          امیر شهید سپهبدصیادشیرازی

     یکی دیگر از ویژگی‌های برجسته شهید صیاد شیرازی قدرت تصمیم‌گیری او در شرایط سخت بود. شهید صیادشیرازی با اتکا به دانش و تجربه و همچنین بهره‌گیری از مشاوره با فرماندهان و اساتید دانشکده‌ی فرماندهی و ستاد تصمیمات مهم عملیاتی را می‌گرفت وگاهی که در مناطق عملیاتی در شرایط خاصی قرار می‌گرفت و مشاوره با کارشناسان نظامی برایش مقدور نبود، دو رکعت نماز به جای می‌آورد و پس از توکل برخداوند تصمیم می‌گرفت و بعد هم معلوم می شد که در میان گزینه‌های مختلف، بهترین آن ها را انتخاب کرده است.

  امیر سرتیپ سیّد حسام هاشمی در این باره می گوید: «یکی از خصوصیات اخلاقی شهید صیاد شیرازی تصمیم‌گیری به هنگام و مناسب در شرایط بحرانی بود. قدرت تصمیم‌گیری وی دربسیاری از موقعیت‌های حساس منجر به موفقیت های سرنوشت سازی در مناطق رزم می شد. به عنوان نمونه در عملیات والفجر2- حاج عمران- وقتی دسترسی به ارتفاع حاج عمران غیرممکن می‌شود و تلاش 12 روزه‌ی رزمندگان به نتیجه نمی‌رسد، وی طرح هلی برن را بر روی ارتفاع غیرقابل نفوذ ارایه می‌کند. عملیات هلی برن یکی از تخصص‌های صیاد بود. اولین بالگرد را برای اعزام نیرو خودش همراهی می‌کند، دومین بالگرد به وسیله‌ی دشمن مورد اصابت موشک قرار می‌گیرد و سومین بالگرد را شهید کاوه فرمانده‌ی تیپ ویژه شهدا به ارتفاع مورد نظر می‌برد و گروهی از رزمندگان به فرماندهی او به نیروهای شهید صیادشیرازی ملحق می شوند و سپس تحت فرماندهی ایشان عملیات را آغاز و با موفقیت به پایان می‌رسانند.»

   در واقع تصمیم‌گیری به موقع و مناسب شهید صیاد شیرازی نیز از خصلت شجاعت او سرچشمه می‌گرفت. اما با این وجود در تصمیم‌گیری‌های مهم همیشه از مشورت دیگران نیز بهره می‌برد. گاهی در شرایط اضطراری شجاعت ذاتی او سبب می‌شد که با تصمیم ‌‌مناسب و به‌جا، در روحیه‌ی رزمندگان تأثیر سازنده و مفیدی به جای بگذارد. در این مورد امیر پورشاسب می‌گوید:«در یکی از محورهای عملیاتی غرب- محور کامیاران سنندج- در سال1358 مهاجمان ضد انقلاب به ما حمله‌ور شدند.در حالی که تعداد زیادی هم تلفات داشتیم، در انتظار رسیدن قوای کمکی بودیم که شهید صیاد شیرازی تصمیم گرفت به همراه سه نفر دیگر در محل درگیری حاضر شود. او ضمن صحبت با سربازان چنان روحیه‌ی آنان را متحول کرد که حتی از رسیدن یگ گردان و شاید چند گردان تقویتی مؤثرتر بود. نیروهای مستقر در پایگاه در پی سخنان نافذ و مؤثر شهیدصیاد شیرازی، گردنه‌ای را که به شدت زیر آتش سلاح‌های دشمن واقع شده بود مورد هجوم قرار دادند و هنگام غروب بود که پس از تصرف ارتفاعات مورد نظر به منطقه مسلط شدند.»

روحش شاد و راهش پر رهرو باد.